Pojmovnik

Izvještaj o tokovima gotovine sastavlja se i prezentuje kao sastavni dio finansijskih izvještaja za svaki period za koji se prezentuje obavezni set finansijskih izvještaja. Korisnici finansijskih izvještaja nekog subjekta su zainteresovani za način na koji je taj entitet generisao i koristio gotovinu i ekvivalente gotovine u izvještajnom periodu (kao poslovne, investicione ili finansijske aktivnosti). Informacije o tokovima gotovine izvještajnog entiteta u toku perioda takođe pomažu korisnicima da procijene sposobnost entiteta da generiše buduće neto prilive gotovine. One ukazuju na način kako izvještajni entitet dobija i troši gotovinu, uključujući i informacije o zaduživanju i otplati dugova, dividendama u gotovini ili drugim vrstama raspodjele gotovine investitorima, i o drugim faktorima koji mogu uticati na likvidnost ili solventnost entiteta.

Kada se koristi zajedno sa ostalim finansijskim izvještajima, ovaj izvještaj pruža informacije koje omogućavaju korisnicima procjenu promjena neto imovine subjekta/entiteta, njegovu finansijsku strukturu (uključujući likvidnost i solventnost) i njegovu sposobnost da utiče na iznose i vremensko određenje tokova gotovine, kako bi se prilagodio promjenljivim okolnostima i mogućnostima. Naziva se i Bilans novčanih tokova.

Prema Zakonu o računovodstvu i reviziji Republike Srpske ovaj izvještaj je sastavni dio obaveznog seta godišnjih finansijskih izvještaja i naziva se još i Bilans uspjeha, a predstavlja prikaz prihoda, rashoda i rezultata poslovanja u određenom vremenskom periodu. (Pogledati i: Bilans uspjeha)

Izvještavanje o obavljenim finansijskim revizijama koje provodi GSRJS RS definisano je Zakonom o reviziji javnog sektora Republike Srpske. Struktura izvještaja o obavljenoj finansijskoj reviziji definisana je Međunarodnim standardima revizije i Međunarodnim standardima revizije za javni sektor, ima strogo definisanu strukturu i standardima utvrđenu formu za izražavanje mišljenja i drugih obavezno zahtijevanih elemenata, a određene specifičnosti karakteristične za mandat i okruženje revizije svaka VRI definiše zasebno.

U Republici Srpskoj, revizija usklađenosti se provodi zajedno sa revizijom finansijskih izvještaja, tako da se i na ovu vrstu revizije primjenjuje isti set standarda i metodoloških uputstava, shodno mandatu VRI.

Izvještavanje o obavljenim revizijama učinka definisano je Zakonom o reviziji javnog sektora Republike Srpske. Struktura Izvještaja o obavljenoj reviziji učinka okvirno je definisana Međunarodnim standardima revizije za javni sektor, a detaljnije internom regulativom (metodologija, smjernice, uputstva).

Izvještaji revizije učinka nisu strogo standardizovani kao što su to izvještaji finansijske revizije. Forma, sadržaj i struktura izvještaja revizije učinka može da se razlikuje od revizije do revizije, a opredjeljena je vrstom, karakterom i prirodom revizijskog problema, vrstom studije, fokusom, kriterijumima i obimom revizije. Uobičajeno je ipak, da svaka VRI usvoji i koristi jednu tipičnu formu izvještaja revizije učinka.

Vidjeti: Struktura izvještaja revizije učinka.

Izvori iz kojih se prikupljaju podaci moraju se pažljivo izabrati imajući na umu potrebu da se iz tih izvora dobiju relevantni, pouzdani i dovoljni revizijski dokazi. Izvori revizijskih dokaza su opredjeljeni vrstom i prirodom revizijskog problema i karakterom i vrstom studije koja se provodi a mogu biti primarni i sekundarni. U pravilu, pouzdaniji su primarni od sekundarnih (izvedenih) dokaza.

Izvori revizorskih dokaza mogu se posmatrati iz ugla njihovog nastanka, imajući u vidu instituciju/organizaciju gdje nastaju primarni revizijski dokazi, odnosno od koga revizor zahtijeva određenu dokumentaciju, podatke i informacije ili preko kojih ostvaruje uvidu sekundarne revizijske dokaze. To mogu biti:

⦁ zakonodavne vlasti na svim nivoima;

⦁ institucije iz javnog sektora (one koje su obuhvaćene revizijom i one koje nisu obuhvaćene revizijom, ali raspolažu pouzdanim i relevantnim podacima);

⦁ subjekti izvan javnog sektora koji su učesnici procesa ili direktno zainteresovani za oblast/temu revizije (npr. preduzeća korisnici podsticaja, koncesija, stručnjaci iz određene oblasti);

⦁ krajnji korisnici usluga javnog sektora (građani, preduzetnici, investitori) koji su zainteresovani za ekonomičnost, efikasnost i efektivnost procesa i aktivnosti subjekta iz javnog sektora ili su njihovi finansijeri (posredno ili neposredno);

⦁ formalne i neformalne organizacije i udruženja, nevladine i međunarodne organizacije.

Sekundarni dokazi se najčešće koriste kao dopuna ili osnov za izvođenje primarnih dokaza, a mogu biti:

⦁ ranije provedena istraživanja vladinih, nevladinih, međunarodnih organizacija publikovana u formi publikacija, biltena, izvještaja i informacija;

⦁ naučna i druga istraživanja univerziteta i drugih naučno istraživačkih organizacija, uključujući naučnu i stručnu literaturu;

⦁ izvještaji finansijske revizije i izvještaji drugih VRI;

⦁ mediji, štampani i elektronski.

Osim prema vrsti subjekta od kojih se pribavljaju primarni revizijski dokazi, izvori revizijskih dokaza mogu se posmatrati i na osnovu toga da li se radi o izvorima od kojih je dokazni materijal odmah na raspolaganju ili se dokazi kreiraju tokom revizije. Po tom kriterijumu izvori i vrste dokaza mogu biti:

⦁ dokumentacioni dokazi/dokumentacija (zakonski i podzakonski propisi, uključujući i propise država iz okruženja i država EU; fakture, izvodi, zapisnici, potvrde trećih strana, budžeti i finansijski planovi, itd.),

⦁ budžetske i računovodstvene evidencije i izvještaji (izvještaji o izvršenu budžeta i finansijskih planova; dnevnik i glavna knjiga, sve prateće knjigovodstvene evidencije i sl.),

⦁ ostale relevantne evidencije i podaci koji se prikupljaju, evidentiraju i „skladište“ i u čiju potpunost i pouzdanost se moguće uvjeriti (statistički podaci nadležnih državnih organa, evidencija koje vodi subjekt revizije ili neki drugi entitet),

⦁ fizičko postojanje (objekti, postrojenja, mjesta obavljanja usluge, skladištenja, eksploatacije, prirodno stanje/resursi, biološke i druge karakteristike za koje se mogu potvrditi postojanje odnosno odsustvo postojanja u nekom datom trenutku u vremenu),

⦁ izjave/objašnjenja rukovodstva i zaposlenih za sva neuobičajena, korektivna kretanja i odstupanja,

⦁ upitnici, ankete.

Kolegijalni model organizovanja VRI ili model odbora koriste mnoge azijske zemlje, uključujući Indoneziju, Japan i Južnu Koreju, neke evropske zemlje uključujući Njemačku i Holandiju. Ovaj model ima sličnosti sa monokratskim ili westminsterskim modelom, osim što revizorskom institucijom upravlja kolegijano tijelo koje takođe izvještaje podnosi parlamentu.

(Pogledati: Modeli organizovanja VRI).

Zahtjev sa negativnim potvrdama je zahtjev da strana koja potvrđuje direktno odgovori revizoru, samo u slučaju kada se ne slaže sa informacijama navedenim u zahtjevu. Takva konfirmacija se naziva i „negativna konfirmacija“, a izostanak odgovora na takav zahtjev će se smatrati potvrdom stanja odnosno saglasnošću sa informacijama. Zahtjev za pozitivnim potvrdama je zahtjev da strana koja potvrđuje direktno odgovori revizoru da li se slaže ili ne slaže sa sa informacijama navedenim u zahtjevu ili da obezbijedi zahtijevane informacije (tzv. „pozitivna konfirmacija“). Izostanak odgovora na pozitivnu konfirmaciju zahtijevaće primjenu i drugih revizijskih postupaka.