Pojmovnik

Događaji koji se dešavaju između datuma finansijskih izvještaja i datuma izvještaja revizora, kao i činjenice koje su revizoru postale poznate poslije datuma revizorskog izvještaja.

Naknadno praćenje predstavlja jednu od faza svake pojedine revizije. Praćenje se fokusira na to da li je revidirani subjekt proveo preporuke revizije, da li je adekvatno riješio problematična pitanja iznesena u revizorskom izvještaju, uključujući i sve šire implikacije. U cjelokupnom sistemu ekstenog nadzora VRI igraju značajnu ulogu u praćenju mjera koje preduzima odgovorna strana kao odgovor na pitanja istaknuta u izvještaju o reviziji. U slučaju da su mjere koje preduzme revidirani subjekt nedovoljne ili nezadovoljavajuće, može postojati potreba da VRI o tome izradi dodatni izvještaj.

Naknadni pregled je faza procesa revizije koja se provodi u vremenskom diskontinuitetu u odnosu na druge faze procesa revizije i odnosi se i na finansijsku reviziju i na reviziju učinka. U Republici Srpskoj je Zakonom definisan rok od 60 dana (od dana konačnog revizorskog izvještaja) u kome su revidirane institucije obavezne da sačine i dostave akcioni plan za sprovođenje preporuka revizije učinka, odnosno odgovor u kojem iznose radnje koje su preduzete radi prevailaženja propusta i nepravilnosti utvrđenih u izvještaju finansijske revizije. Vrijeme koje je potrebno za implementaciju prepuruka opredjeljeno je karakterom, kompleksnosti i ročnosti preporuka. Za subjekte kod kojih se finansijska revizija provodi svake godine odnosno tamo gdje je prisutan kontinuitet u reviziji nalazi i zaključci u vezi sa preduzetim aktivnostima, odnosno provođenjem preporuka navode se u samom izvještaju u poglavlju „Provođenje preporuka iz prethodnog izvještaja“. Za subjekte i revizije koje se ne vrše u kontinuitetu Glavna služba za reviziju povremeno provodi posebne vrste angažmana na provjeri statusa ranije datih preporuka i o tome se izdaje izvještaj u obliku zaključka da li su i u kojoj mjeri date preporuke provedene.

Kod revizije učinka, provjera da li su preporuke provedene i da li su aktivnosti iz akcionih planova samih subjekata dovele do realizacije preporuka revizije, vrši se periodičnim angažovanjem u tzv. naknadnim pregledima revizije učinka, o čemu se sačinjava izvještaj.

Dakle, naknadni pregled u finansijskoj reviziji koji se provodi kao poseban angažman rezultira dokumentom „Izvještaj o statusu preporuka datih prilikom finansijske revizije subjekta za 20xx. godinu, a naknadni pregled u reviziji učinka rezultira dokumentom pod nazivom „Naknadni pregled provođenja preporuka iz Izvještaja revizije učinka. Oba dokumenta su javni dokumenti koji se objavljuju na internet stranici Glavne službe za reviziju kao izvještaji o angažovanju.

Uobičajeno je da izvještaji revizije u javnom sektoru sadrže i prezentovanje revizijskih nalaza. Oni proizilaze iz analize, procjene i vrednovanja prikupljenih revizijskih dokaza. U izvještaju o finansijskoj reviziji se nalazi koji detaljnije elaboriraju mišljenje glavnog revizora navode iza poglavlja koja sadrže: mišljenje glavnog revizora, rezime preporuka i kriterijume revizije. Forma i sadržaj nalaza revizije nije strogo definisana standardima ili zakonom, tako da ga svaka VRI, radi uporedivosti, taj dio najčešće definiše internim smjernicama, a u skladu sa primjenjenom strukturom okvira finansijskog izvještavanja.

Nalazi revizije učinka se uobičajeno prezentuju iza uvodnog dijela i opisa predmeta revizije, a prije zaključaka revizije učinka, tako da nalazi i zaključci čine jasnu i logično sljedivu cjelinu. Formiranje jednog nalaza revizije učinka pored uobičajenih formalnih elemenata, treba da slijedi strukturu CCCE – Criteria, Condition, Cause and Effect (Kriterijum, Uslov, Uzrok, Efekat). Nalazi ustvari predstavljaju upoređivanje kriterijuma revizije sa stvarnim stanjem – ono „što jeste“ u poređenju sa onim „što bi trebalo da bude “. (detaljnije vidjeti pod: Rezultati u reviziji)

Napomene sadrže informacije o osnovi za sačinjavanje finansijskih izvještaja, računovodstvenim politikama i druge informacije pored onih koje su prezentovane u izvještaju o finansijskom stanju, izvještaju o finansijskom učinku, izvještaju o promjenama sredstava/kapitala i izvještaju o novčanim tokovima. U napomenama se nalaze narativni opisi ili raščlanjivanja stavki objelodanjenih u navedenim izvještajima kao i informacije o stavkama koje ne ispunjavaju uslove za priznavanje u tim izvještajima ali postoji obaveza njihovog objelodanjivanja (zakonska ili po standardima).

Postoji kada je kontrola omišljena, primjenjuje se ili koristi na takav način da nije u stanju da blagovremeno spriječi ili otkrije i ispravi pogrešan iskaz u finansijskim izvještajima ili kada ne postoji kontrola koja je neophodna da bi se spriječio ili otkrio i ispravio pogrešan iskaz u finansijskim izvještajima.

(Dodatno: Značajan nedostatak u internoj kontroli)

Kada revizor izražava negativno mišljenje tada se u pasusu u kom iznosi mišljenje navodi da, po mišljenju revizora, zbog značaja pitanja koja su opisana u pasusu „Osnov za negativno mišljenje“ finansijski izvještaji subjekta ne prikazuju istinito i objektivno, u svim materijalnim aspektima (…) u skladu sa propisanim okvirom finansijskog izvještavanja; odnosno „zbog značaja pitanja navedenih u pasusu „Osnov za negativno mišljenje, aktivnosti, finansijske transakcije i informacije iskazane u finansijskim izvještajima nisu, u svim materijalnim aspektima, u skladu sa propisima kojima su regulisane.“

Za širi uvid pogledati: Mišljenje revizora i Modifikovano mišljenje.

Pogrešni iskazi koje je revizor prikupio tokom revizije i koji nisu ispravljeni.

Situacija čiji ishod zavisi od budućih aktivnosti ili događaja koji nisu pod direktnom kontrolom subjekta revizije, ali mogu da utiču na finansijske izvještaje.

Finansijske informacije na koje odgovorna strana primjenjuje pro forma korekcije.