Strana 6 од 30
Tvrdnja
Tvrdnja je izjava rukovodstva data eksplicitno ili na drugi način, sadržana u finansijskim izvještajima, a revizor takve tvrdnje koristi prilikom razmatranja različitih tipova potencijalno pogrešnih iskaza koji mogu da se pojave.
Sažeti finansijski izvještaji
Vidjeti pod: Finansijski izvještaji – sažeti.
Set (komplet) finansijskih izvještaja
Kompletan set finansijskih izvještaja prema Međunarodnim računovodstvenim standardima sadrži:
(a) Izvještaj o finansijskom stanju;
(b) Izvještaj o finansijskoj uspješnosti;
(c) Izvještaj o promjeni u neto imovini /kapitalu;
(d) Izvještaj o novčanim tokovima;
(e) Kada entitet (subjekt revizije) stavi na raspolaganje javnosti svoj odobreni budžet, poređenje budžeta i stvarnih iznosa ili u zasebnom dodatnom finansijskom izvještaju ili u koloni za budžet u finansijskim izvještajima; i
(f) Napomene, koje čine zbirni prikaz značajnih računovodstvenih politika i drugih objašnjavajućih napomena.
Navedene komponente se u okviru i između pravnih sistema različito nazivaju. Izvještaj o finansijskom stanju se takođe naziva bilans stanja ili izvještaj o aktivi i pasivi. Izvještaj o finansijskoj uspješnosti se može posmatrati i kao izvještaj o prihodima i rashodima, kao bilans uspjeha, bilans prihoda i rashoda, ili izvještaj o dobitku i gubitku. Napomene mogu da uključe i stavke koje se u nekim pravnim sistemima nazivaju “planovima”.
Sistem internih kontrola
Sistem internih kontrola subjekta se posmatra kroz pet komponenti, a to su:
1) kontrolno okruženje (Vidjeti: Kontrolno okruženje),
2) upravljanje rizicima (Vidjeti: Upravljanje rizicima kao dio SIK),
3) kontrolne aktivnosti (Vidjeti: Kontrolne aktivnosti),
4) informacije i komunikacija i
5) praćenje i procjena sistema.
Ovih pet komponenti interne kontrole podijeljeno je u dvije vrste (direktne i indirektne kontrole) koje su usklađene s prirodom kontrola unutar svake komponente i mogu uticati na revizorovu identifikaciju i procjenu rizika značajnog pogrešnog prikazivanja, kao i na odgovor na procijenjene rizike. U okviru komponenti: kontrolno okruženje, proces procjene rizika i subjektov proces za praćenje sistema interne kontrole, kontrole su prvenstveno indirektne (iako mogu postojati neke od direktnih kontrola). U komponentama kontrolne aktivnosti i informacija i komunikacija, kontrole su prvenstveno direktne.
Sistem kontrole kvaliteta revizije
Sveobuhvatan sistem kontrole kvaliteta revizije uključuje primjenu definisanih procedura, nadzor i praćenja kvaliteta rada, interne i eksterne preglede i donošenje mjera za očuvanje i unapređenje kvaliteta. Sistem kontrole kvaliteta VRI podrazumijeva efikasan sistem kontrole kvaliteta na nivou institucije i na nivou pojedinačnih angažovanja u okviru revizijskih aktivnosti. Sistem kontrole kvaliteta na institucionalnom nivou podrazumijeva upravljanje kvalitetom na organizacionom nivou u sferi unutrašnjeg i vanjskog okruženja. Sistem kontrole kvaliteta na nivou pojedinačnog angažovanja podrazumijeva kvalitet rada u svim fazama revizija koje su u nadležnosti vrhovne revizijske institucije.
Skretanje pažnje ili isticanje pitanja
Pasus u izvještaju revizora koji se odnosi na pitanja koja su prezentovana ili objelodanjena u finansijskim izvještajima a koja su od fundamentalnog značaja za razumijevanje tih finansijskih izvještaja ili na pitanja koja nisu prezentovana ili objelodanjena u finansijskim izvještajima, a koja su po rasuđivanju revizora, relevantna za razumijevanje revizije, odgovornosti revizora ili izvještaja revizora od strane korisnika.
MSR 706 pod nazivom “Pasus kojim se skreće pažnja i pasus u vezi sa ostalim pitanjima u izvještaju nezavisnog revizora” se bavi pitanjima dodatnih saopštavanja u izvještaju revizora kada revizor procijeni da je neophodno da se na ovaj način istakne neko pitanje (da se skrene pažnja).
Sličnosti i razlike finansijske revizije i revizije učinka
| ASPEKT | FINANSIJSKA REVIZIJA | REVIZIJA UČINKA |
|---|---|---|
| Osnovno pitanje | Da li su finansijski izvještaji objektivni i istiniti, da li je poslovanje usklađeno sa propisima? | Da li su programi, projekti i aktivnosti ekonomični, efikasni i efektivni? |
| Fokus revizije | Finansijski sistem, računovodstveni sistem i finansijski izvještaji | Organizacija, resursi, programi, projekti i aktivnosti |
| Osnov za provođenje revizije | Mandat revizije kao osnov za angažman sa potvrdom. Revizija se provodi bez obzira da li postoji problem u organizaciji i njenom funkcionisanju. | Revizija se provodi samo ukoliko u organizaciji i njenom funkcionisanju postoji problem koji je istovremeno i revizijski problem. |
| Obim revizije | Po pravilu jedna institucija javnog sektora i jedan obračunski period | Po pravilu više institucija javnog sektora i više obračunskih perioda |
| Vrijeme revizije | Provodi se naknadno, posmatra prošle poslovne događaje, verifikacija prošlih poslovnih događaja. | Posmatra prošle i sadašnje poslovne događaje i u funkciji je budućih poslovnih događaja. |
| Korijeni-porjeklo | Revizija finansijskih izvještaja u privatnom sektoru | Akademska i druga istraživanja, analize i procjene, revizija usklađenosti i revizija finansijskih izvještaja |
| Profil revizora | Revizor – profesionalni računovođa, primarno poznavanje finansija, računovodstva i revizije | Revizor – praktičar, primarno poznavanje istraživačkog rada, projektnog menadžmenta, organizacionih i administrativnih sistema. |
| Kriterijumi | Uglavnom standardizovani, utvrđeni propisima i računovodstvnim standardima | Manje standardizovani i razlikuju se od revizije do revizije |
| Izvori podataka | Uglavnom podaci od subjekta revizije | Mnogo različitih izvora podataka |
| Metode revizije | Uglavnom standardizovane metode | Manje standardizovane, mnogo različitih metoda, a primjenu određuje predmet revizije – revizijski problem |
| Pokazatelji | Finansijski pokazatelji | Finansijski i nefinansijski pokazatelji |
| Izvještavanje | Uglavnom standardizovan izvještaj po formi, sadržaju i strukturi | Manje standardizovan izvještaj. Forma, sadržaj, i struktura određeni predmetom revizije – revizijskim problemom. Ne sadrži mišljenje, već zaključke. |
Stalnost poslovanja
Načelo na osnovu kojeg se sastavljaju finansijski izvještaji.
Finansijski izvještaji se u normalnim okolnostima pripremaju pod pretpostavkom stalnosti poslovanja što podrazumeva da će izvještajni entitet nastaviti da posluje u doglednoj budućnosti. Stoga se podrazumijeva da izvještajni entitet niti ima namjeru niti potrebu da likvidira ili da značajno smanji obim svog poslovanja; ako takva namjera ili potreba postoji, onda finansijske izvještaje treba pripremiti na drugoj osnovi, i ako to jeste slučaj, ta činjenica se objelodanjuje, zajedno sa osnovom prema kojoj se finansijski izvještaji sastavljaju i razlogom zbog kog se smatra da subjekt ne ispunjava pretpostavku o stalnosti poslovanja.
Dakle, postoji obaveza da rukovodstvo subjekta, kada priprema finansijske izvještaje, procjenjuje sposobnost subjekta (entiteta) da nastavi da trajno posluje. Finansijski izvještaji se sastavljaju na osnovu ovog načela, osim ako rukovodstvo ne namjerava da likvidira entitet ili da prestane da posluje, odnosno ako nema realnu alternativu da postupi drugačije.
Statističko uzorkovanje
Pristup uzorkovanju koji karakteriše:
a) slučajni izbor uzorka i
b) primjena teorije vjerovatoće na ocjenu rezultata uzorka, uključujući mjerenje rizika uzorkovanja.
Pristup uzorkovanju koji nema karakteristike pod a) i b) smatra se nestatističkim uzorkovanjem.
Strategija revizije ili revizijska strategija
Vidjeti: Opšta strategija revizije.
