Pojmovnik

Princip ekonomičnosti podrazumijeva držanje troškova na najnižem mogućem nivou. Za postizanje ekonomičnosti, resursi treba da budu na raspolaganju pravovremeno, u odgovarajućoj količini, uz odgovarajući kvalitet i po najboljoj cijeni. Revizija učinka orjentisana na ekonomičnost treba da utvrdi da li se određena aktivnost može realizovati uz manje angažovanih resursa a da se pri tom dobije odgovarajući kvantitet i kvalitet iz te aktivnosti. Revizija ekonomičnosti utvrđuje da li su izabrani najniži troškovi „inputa“ ujedno i najprikladniji za postizanje postavljenog cilja, odnosno da li su izabrani najprihvatljiviji inputi sa kojima se mogu postići rezultati koji su u funkciji postizanja postavljenih ciljeva i usmjerena je na pitanja:

⦁ Da li su nabavljeni potrebni resursi, odgovarajućeg kvantiteta i kvaliteta uz minimalne troškove?
⦁ Da li se resursima upravlja sa vizijom minimalizacije troškova?
⦁ Da li je aktivnost mogla biti osmišljena i provedena na drugačiji način koji će rezultirati manjim troškovima?

Princip efikasnosti podrazumijeva najbolje moguće korišćenje raspoloživih resursa. Efikasnost se bavi odnosom korišćenih resursa i izlaznih vrijednosti ostvarenih u pogledu količine, kvaliteta i rokova. Efikasnost je u osnovi orjentisana na rezultate određene aktivnosti („outpute“) i podrazumijeva da se sa angažovanim „inputima“ iz određene aktivnosti dobije rezultat većeg i boljeg kvantiteta i kvaliteta. Revizijom efikasnosti procjenjuje se da li je postignut optimalan odnos između unesenih („inputa“) i dobijenih rezultata („outputa“).

Revizija efikasnosti se bavi sa dva pitanja, da li je bilo moguće postići iste rezultate uz manje angažovanih resursa ili da li je bilo moguće uz isto angažovanje resursa postići bolje rezultate u pogledu kvantiteta i kvaliteta?

Princip efektivnosti se odnosi na ispunjenje postavljenih ciljeva i postizanje predviđenih razultata. Revizijom efektivnosti provjerava se da li su korištenjem raspoloživih resursa ostvareni postavljeni ciljevi, da li su postignuti rezultati i da li je uočen njihov uticaj, te da li su postignuti rezultati posljedica definisane strategije ili politike, mjera za provođenje strategije/politike i angažovanja resursa kako bi se provele tako utvrđene mjere, ili su oni rezultat drugih okolnosti.

Revizija učinka orjentisana na efikasnost podrazumijeva odgovor na dva osnovna pitanja:

⦁ Da li su ciljevi koji su postavljeni politikom i/ili strategijom ostvareni?

⦁ Da li je ostvarivanje postavljenih ciljeva rezultat utvrđenih politika i/ili strategija, mjera za provođenje tih politika i/ili strategija i upotrebe resursa za njihovu realizaciju?

U reviziji efektivnosti problem može biti postojanje brojnih, nejasnih, neodređenih i na neki način konfliktnih ciljeva izraženih u strategijama, politikama, zakonima i drugim dokumentima organa zakonodavne i izvršne vlasti (programi, projekti, zaključci).

Izraz “ekonomski entitet” se u računovodstvenim standardima koristi da definiše, u svrhe finansijskog izvještavanja, grupu entiteta koju sačinjavaju matični entitet i bilo koji kontrolisani entiteti. Drugi izrazi koji se ponekad koriste za označavanje ekonomskog entiteta uključuju “administrativni entitet”, “finansijski entitet”, “konsolidovani entitet” i “grupa”.

Ekonomski entitet nije nužno subjekt čiji je cilj isključivo profit, jer pojam može obuhvatati entitete koji provode i socijalnu politiku i komercijalne ciljeve. Na primjer, može postojati ekonomski entitet javnog sektora koji obuhvata entitete koji obezbjeđuju stambene usluge po cijeni utvrđenoj socijalnom politikom, kao i entitete koji obezbjeđuju stambeni smještaj na tržišnoj osnovi. Ekonomski entiteti sačinjavaju konsolidovane finansijske izvještaje.

Revizijski dokaz dobijen kao pisani odgovor upućen direktno revizoru od treće strane (strane koja potvrđuje), u papirnoj, elektronskoj ili drugoj formi.

Vidjeti: Konfirmacija

Finansijski izvještaji prikazuju finansijske efekte transakcija i ostalih događaja kroz njihovo grupisanje u opšte klase u skladu sa njihovim ekonomskim karakteristikama. Takve opšte klase se nazivaju elementi finansijskih izvještaja. Elementi koji su direktno povezani sa odmjeravanjem finansijskog stanja u bilansu stanja su imovina, obaveze i kapital. Elementi koji su direktno povezani sa odmjeravanjem rezultata poslovanja u bilansu uspjeha su prihodi i rashodi. Prezentacija elemenata u bilansu stanja i bilansu uspjeha uključuje proces raščlanjavanja. Na primjer, imovina i obaveze se mogu klasifikovati po njihovoj prirodi ili funkciji u poslovanju entiteta, sa ciljem da se informacije prikažu na način koji je korisnicima najkorisniji za svrhe donošenja ekonomskih odluka. Ovi principi se primjenjuju i na druge izvještaje koji čine dio obaveznog seta finansijskih izvještaja.

Pojam „entitet“ u kontekstu finansijskog izvještavanja kao i revizije finansijskih izvještaja podrazumijeva „izvještajni entitet“ odnosno subjekta ili grupu subjekata za koji se sačinjavaju finansijski izvještaji i provodi revizija tih izvještaja.

Pojam koji podrazumijeva „Izvještajni entitet javnog sektora“, to jest organizaciju javnog sektora bilo kog nivoa vlasti, kao i program ili oblast aktivnosti javnog sektora koja se može zasebno identifikovati i koji priprema finansijske izvještaje opšte namjene.
Izvještajni entitet javnog sektora može da se sastoji iz dva ili više zasebnih entiteta koji prezentuju finansijske izvještaje opšte namjene kao da su jedan entitet – ovakav izvještajni entitet naziva se grupni izvještajni entitet, a izvještaji su konsolidovani ili izvještaji grupe. Ključne karakteristike izvještajnog entiteta javnog sektora su sljedeće:

a) To je entitet koji sakuplja resurse od, ili u ime, društva i/ili koristi resurse u cilju preduzimanja aktivnosti za dobrobit tog društva ili u njihovo ime; i

b) Postoje korisnici usluga ili izvori resursa koji se oslanjaju na finansijske izvještaje opšte namjene za svrhe odgovornosti i donošenja odluka.

Etičke vrijednosti su pojmovi koji ukazuju na ono što je od značaja i koji treba da budu vodilja u donošenju odluka osoblja vrhovne revizijske institucije (VRI) i same VRI.
Etički principi su usmjerenja kako ove vrijednosti treba da budu primijenjene u praksi i, u skladu s tim, ono što bi trebalo da predstavlja odgovarajuće ponašanje.
Pet fundamentalnih etičkih vrijednosti i odgovarajući sažeci vodećih principa koji su definisani Kodeksom etike ISSAI 130 su:

a) Integritet – da se postupa pošteno, pouzdano i u javnom interesu;

b) Nezavisnost i objektivnost – da se ne podliježe okolnostima ili uticajima koji kompromituju ili mogu da kompromituju profesionalno prosuđivanje i da se djeluje na nepristrasan način;

c) Kompetentnost – steći i održavati znanja i vještine koji odgovaraju povjerenoj ulozi te ponašanje u skladu sa važećim standardima i dužnom pažnjom;

d) Profesionalno ponašanje – pridržavanje važećih zakona, propisa i konvencija (dogovora), te izbjegavanje ponašanja koje može diskreditovati vrhovnu revizijsku instituciju;

e) Povjerljivost i transparentnost – da se na odgovarajući način zaštite informacije, balansirajući ovo sa potrebom za transparentnošću i odgovornošću.

ISSAI 130 Kodeks etike odnosi se na sve one koji rade za ili u ime vrhovne revizijske institucije (VRI). Namjena ISSAI 130 Kodeksa etike je da se vrhovnim revizijskim institucijama i njihovim zaposlenim osigura skup vrijednosti i načela na kojima treba da se bazira njihovo ponašanje u profesionalnoj djelatnosti i, kada je to primjenljivo, u privatnom životu. Osim toga, a prepoznajući specifično okuženje revizije javnog sektora (koje se često razlikuje od revizije privatnog sektora), Kodeks etike nudi dodatne smjernice o tome kako te vrijednosti ugraditi u svakodnevni rad i u konkretne situacije u kojima se VRI može naći. Na etičko ponašanje osoblja utiče i okruženje u kojem rade. Prema tome, ISSAI 130 se bavi odgovornostima VRI u promociji i očuvanju etike i etičkih vrijednosti u svakom aspektu organizacije i njenih aktivnosti. Da bi zadovoljili raznolikost kultura, kao i pravnih i društvenih sistema (kao što su specifična pravila koja se primjenjuju na VRI koje imaju sudske karakteristike), svaka VRI razvija vlastiti etički kodeks i odgovarajući etički sistem kontrola kako bi ga implementirala. Kodeks ISSAI 130 predstavlja temelj za kodeks svake VRI, koji bi trebao da bude najmanje toliko striktan kao i ovaj INTOSAI-ev kodeks.