Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske je provela reviziju učinka pod nazivom „Upravljanje centralizovanim javnim nabavkama u zdravstvu Republike Srpske”. Svrha ove revizije učinka je bila da se ispita upravljanje centralizovanim javnim nabavkama u zdravstvu Republike Srpske i uticaj na funkcionisanje javnih zdravstvenih ustanova, kao i pružanje zdravstvenih usluga, te da se na osnovu ispitivanja ponude preporuke čija implementacija od strane nadležnih institucija može unaprijediti uspješnost javnih nabavki u zdravstvu Republike Srpske.
Nalazi revizije su pokazali da nisu u potpunosti uspostavljene pretpostavke pravne, organizacione i upravljačke prirode koje bi bile u funkciji uspješnog funkcionisanja centralizovanih javnih nabavki.
Planiranje javnih nabavki u zdravstvu Republike Srpske se odvija kroz dva potpuno odvojena, međusobno neusklađena i nepovezana procesa koji rezultiraju sa planovima javnih nabavki koji nisu instrument upravljanja javnim nabavkama. Planiranju javnih nabavki u Fondu zdravstvenog osiguranja Republike Srpske za potrebe javnih zdravstvenih ustanova u iznosu od skoro 400 miliona KM u posmatranom periodu 2016-2018. godina nije prethodio postupak prikupljanja potreba za lijekovima i medicinskim sredstvima od javnih zdravstvenih ustanova za čije potrebe su se planirale i provodile javne nabavke. Planiranje javnih nabavki u javnim zdravstvenim ustanovama se odvija u uslovima neblagovremenog ugovaranja pružanja zdravstvenih usluga između Fonda zdravstvenog osiguranja Republike Srpske i javnih zdravstvenih ustanova, uz prisutnu nedosljednost u prikupljanju, utvrđivanju i iskazivanju potreba za lijekovima i medicinskim sredstvima od strane javnih zdravstvenih ustanova.
Planiranju, pripremi i provođenju centralizovanih javnih nabavki nije prethodilo organizovano i plansko istraživanje i analiza tržišta lijekova i medicinskih sredstava. Postupci javnih nabavki za pojedine predmete javnih nabavki nisu pokretani pravovremeno, već po isteku važećih okvirnih sporazuma i ugovora. Potrebno vrijeme za provođenje centralizovanih javnih nabavki se kretalo od 3 do 16 mjeseci. Na trajanje postupaka javnih nabavki uticalo je i trajanje žalbenog postupka izvan nadležnosti ugovornog organa koje se kretalo od 12 do 125 dana i u većini slučajeva izlazilo iz okvira zakonom propisanih rokova. Značajan broj postupaka centralizovanih javnih nabavki nije bio uspješan iz razloga nedovoljno prisutne konkurencije, kvaliteta tenderske dokumentacije, nepravovremenog pokretanja postupka, trajanja postupka, izbora i primjene kriterijuma, toka i ishoda žalbenog postupka.
Utvrđeno je da su za iste predmete javnih nabavki Fond zdravstvenog osiguranja Republike Srpske i javne zdravstvene ustanove postizali različite cijene.
Problemi u centralizovanim javnim nabavkama su se odrazili na funkcionisanje javnih zdravstvenih ustanova i pružanje zdravstvenih usluga kroz prisutne nestašice lijekova i medicinskih sredstava, koje su javne zdravstvene ustanove najčešće prevazilazile putem sopstvenih paralelnih/vanrednih javnih nabavki, upućivanjem pacijenata da sami pribave lijek ili medicinsko sredstvo za pružanje zdravstvene usluge što je dalo za rezultat značajan obim refundacije troškova osiguranim licima, te upućivanjem pacijenata u druge zdravstvene ustanove.
U zdravstvu Republike Srpske nije uspostavljen adekvatan sistem kontrole, izvještavanja, monitoringa i evaluacija koji bi bio efektivan mehanizam u upravljanju javnim nabavkama u zdravstvu Republike Srpske.
Revizija je zaključila da se centralizovanim javnim nabavkama u zdravstvu Republike Srpske u prethodnom periodu nije upravljalo u skladu sa principima ekonomičnosti, efikasnosti i efektivnosti, što je imalo uticaj na ostvarivanje osnovnih principa zdravstvene zaštite u Republici Srpskoj.
Na osnovu nalaza i zaključaka zasnovanih na relevantnim, pouzdanim i dovoljnim revizijskim dokazima kreirane su preporuke revizije. Preporuke su upućene institucijama koje imaju nadležnosti u pogledu upravljanja javnim nabavkama u zdravstvu Republike Srpske, a to su: Vlada Republike Srpske, Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite i ugovorni organi u zdravstvu Republike Srpske.
Kompletan izvještaj revizije učinka je dostupan na internet stranici Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske.
