Zavod za izgradnju a.d. Banja Luka odbija da prihvati revizorski angažman i Glavnoj službi za reviziju javnog sektora Republike Srpske odbija da učini dostupnim dokumentaciju i informacije čime je onemogućeno provođenje Godišnjim planom za 2024. godinu predviđene revizije po prvi put od osnivanja Glavne službe za reviziju i o ovom slučaju je zvanično obaviješten Odbor za reviziju Narodne skupštine Republike Srpske radi preduzimanja mjera iz njegove nadležnosti.
U skladu sa Zakonom o reviziji javnog sektora Republike Srpske, ISSAI standardima revizije i propisanom praksom Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske Zavodu za izgradnju a.d. Banja Luka u svrhu provođenja finansijske revizije, dostavljeno je Pismo o angažovanju na reviziji broj 34.05/023.1-166/24 od 07.02.2024. godine i zahtjev za dostavljanje dokumentacije (informacije, tabelarni pregledi, fotokopija dokumentacije) broj 34.05/023.1-166-1/24 od 07.02.2024 godine.
U periodu od 14.02. do 18.03.2024. godine Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske se putem četiri akta obratila odnosno odgovorila na akte Zavoda za izgradnju a.d. Banja Luka kojima je direktor ove institucije odbio da potvdi dostavljeno Pismo o angažovanju i prihvati revizijski angažman, te da dostavi traženu dokumentaciju, pod obrazloženjem da: „Zavod za izgradnju a.d. Banja Luka ne treba biti subjekt revizije Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske“, „se Zavod ne može podvesti pod javni sektor“, „da se registrovana djelatnost Zavoda ne može utvrditi kao djelatnost od opšteg interesa“, „da treba dodatno vrijeme kako bi se pribavila saglasnost za provođenje revizije organa Zavoda – Upravni odbor i Skupština društva)“ i slično.
U javnom prostoru se mogao vidjeti stav rukovodstva Zavoda za izgradnju Banja Luka da oni na ovaj način „štite prava svojih akcionara“.
Iako je u međuvremenu došlo do smjene rukovodstva, nije došlo do promjene u stavu u ovom subjektu javnog sektora te je zbog prethodno navedenog onemogućeno provođenje Godišnjim planom za 2024. godinu predviđene revizije.
Glavna služba za reviziju je mišljenja da Zavod za izgradnju a.d. Banja Luka nema razloga niti pravo da sakriva odnosno ne pruža tražene informacije i dokumentaciju i odbija saradnju sa vrhovnom revizorskom institucijom Republike Srpske. Prava akcionara se štite upravo suprotnim radnjama – objelodanjivanjem svih bitnih informacija vezano za rad i poslovanje Zavoda za izgradnju a.d. Banja Luka.
Ovim putem još jednom stičemo argumente koji potvrđuju da je Zavod za izgradnju a.d. Banja Luka javno preduzeće i da po tom osnovu predstavlja subjekt javnog sektora Republike Srpske, za čije je finansijske revizije nadležna Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske.
Generalna ovlašćenja Glavne službe za reviziju utvrđena su članom 16. Zakona o reviziji javnog sektora Republike Srpske, pa je tako između ostalog prema odredbi stava 3. istog člana Glavna služba za reviziju ovlašćena da vrši reviziju javnih ustanova, javnih i drugih preduzeća u kojima Republika ima direktni ili indirektni vlasnički udio.
Takođe, ovim putem ukazujemo i na osnovni cilj Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske, a jasno istaknut u članu 3. Zakona o reviziji javnog sektora Republike Srpske da kroz sprovođenje revizija obezbijedi nezavisna mišljenja o primjeni zakona i drugih propisa, izvršenju budžeta, finansijskim izvještajima, korišćenju resursa i upravljanja državnom svojinom u institucijama i javnom sektoru Republike Srpske. Shodno osnovnom cilju proizilaze i ovlašćenja Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske.
Sa druge strane, članom 2. Zakona o javnim preduzećima („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 75/04 i 78/11) utvrđen je pojam javnog preduzeća, pa se tako javnim preduzećem smatra pravno lice koje je upisano u sudski registar kao privredno društvo u formi akcionarskog društva ili društva sa ograničenom odgovornošću, radi obavljanja djelatnosti od opšteg interesa i u čijem osnovnom kapitalu Republika Srpska ili jedinica lokalne samouprave direktno ili indirektno ima većinsko vlasništvo.
Imajući na umu da je Zavod za izgradnju Banja Luka akcionarsko društvo u kojem Grad Banja Luka ima većinsko vlasništvo (71,86% akcijskog kapitala), ispunjeni su uslovi da se Zavod za izgradnju smatra javnim preduzećem, odnosno na prethodno nisu od uticaja činjenice po kom propisu je registrovan poslovni subjekt ili za koju djelatnost je registrovan.
Dodatno ističemo činjenicu da je Vlada Republike Srpske na osnovu člana 2a. stav 2. Zakona o javnim preduzećima donijela Uredbu o transparentnosti finansijskih odnosa između Republike Srpske, odnosno jedinica lokalne samouprave i javnih preduzeća („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 114/11) kojom je obavezala javna preduzeća da „osiguraju neophodne pretpostavke za efikasan eksterni nadzor“ – član 4. stav 1. tačka đ), a Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske predstavlja eksterni parlamentrani nadzor, odnosno nadzor od strane Narodne skupštine Republike Srpske.
Iako nepridržavanje odredbi iz člana 39. Zakona o reviziji javnog sektora Republike Srpske povlači i prekršajnu odgovornost shodno odredbama člana 47. zakona, a aktivnosti po osnovu ovlašćenja za prikupljanje informacija u svrhe revizije iz člana 39. i 40. Zakona o reviziji javnog sektora Republike Srpske se ne ograničavaju ni po kojem drugom zakonu (član 41.), planirana revizija i revizijske aktivnosti u Zavodu za izgradnju a.d. Banjaluka ne mogu se provesti bez pristupa informacijama, dokumentaciji i odgovornim licima subjekta revizije.
Glavna služba za reviziju neće odustati od provođenja ove finansijske revizije i preduzeće sve mjere koje su joj dostupne u skladu sa propisima Republike Srpske da se navedena revizija izvrši i javnost putem revizorskog izvještaja upozna sa svim relevatnim informacijama na koje ima pravo.
