Narodna skupština Republike Srpske je na 16. redovnoj sjednici koja je održana 4. novembra 2025. godine usvojila Godišnji revizorski izvještaj za 2025. godinu, a primila k znanju Izvještaj o provedenoj finansijskoj reviziji Konsolidovanog godišnjeg finansijskog izvještaja za korisnike budžeta Republike Srpske za period od 1. 1. do 31. 12. 2024. godine.
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske je Narodnoj skupštini Republike Srpske zajedno sa izvještajem o reviziji Konsolidovanog godišnjeg finansijskog izvještaja za korisnike budžeta Republike Srpske podnijela i Godišnji revizorski izvještaj za 2025. godinu u kojem su obuhvaćeni najvažniji nalazi i preporuke iz finansijske revizije i revizije učinka za protekli izvještajni period, od 01. avgusta 2024. godine do 31. jula 2025. godine.
U skladu sa planovima revizijskih aktivnosti za 2024. i 2025. godinu u naznačenom izvještajnom periodu provedeno je ukupno 90 finansijskih revizija koje obuhvataju reviziju finansijskih izvještaja i zajedno s njom reviziju usklađenosti.
To su revizije:
- 21 korisnika budžeta Republike kod kojih je po Zakonu obavezna finansijska revizija svake godine,
- četiri fonda socijalne zaštite,
- Konsolidovanog godišnjeg finansijskog izvještaja za korisnike prihoda budžeta Republike Srpske za 2024. godinu,
- 24 jedinice lokalne samouprave od kojih je 12 provedeno u periodu 1.8 -31.12.2024. (za 2023. godinu) i 12 revizija do 31.7.2025. (za 2024. godinu);
- 22 ustanove (iz oblasti visokog obrazovanja, zdravstva i sl.);
- 15 privrednih subjekata (javna preduzeća, akcionarska društva i društva sa ograničenom odgovornošću)
- tri ostala subjekta (republička uprava, agencija, sekretarijat).
Na osnovu provedenih finansijskih revizija za prethodno pobrojane subjekte data su sljedeća mišljenja:
- mišljenje za finansijske izvještaje:
- pozitivno za 34 subjekta;
- mišljenje sa rezervom za 54 izvještaja
- jedno negativno mišljenje i
- jedno uzdržavanje od izražavanja mišljenja.
- mišljenje za usklađenost:
- pozitivno za 38 subjekata;
- mišljenje sa rezervom za 50 subjekata i
- dva negativna mišljenja.
Od 21 subjekta kod kojih se finansijska revizija obavezno provodi svake godine, oba pozitivna mišljenja (i za finansijske izvještaje i za usklađenost) izražena su za njih 16, dok su kod ostalih subjekata izražena mišljenja sa rezervom i to kod jednog ministarstva su izražena mišljenja sa rezervom i za finansijske izvještaje i za usklađenost, za jedno ministarstvo i Generalni sekretarijat Vlade je izraženo mišljenje sa rezervom za finansijske izvještaje (uz pozitivno mišljenje za usklađenost), a kod dva ministarstva je mišljenje sa rezervom za usklađenost.
Provođenje preporuka iz izvještaja finansijske revizije za prethodnu godinu
U okviru izdatih revizijskih izvještaja finansijske revizije u ovom izvještajnom periodu Glavna služba za reviziju dala je ukupno 867 preporuka ili prosječno 9,63 preporuka po jednom revizorskom izvještaju (što je na nivou prethodne godine), od čega 451 vezano za otklanjanje nepravilnosti i grešaka uočenih u finansijskim izvještajima i 416 vezano za otklanjanje neusklađenosti sa propisima. U ovom izvještajnom periodu od 867 datih preporuka finansijske revizije dio se odnosi na revidirani period 2023. godine (534 preporuke), a dio na 2024. godinu (333 preporuke).
Iako se gotovo trećina izvještaja finansijske revizije u ovom revizijskom ciklusu odnosi na subjekte obavezne revizije (budžetski korisnici i fondovi definisani Zakonom), najmanji broj preporuka (prosječno dvije po jednom izvještaju) su upućene ovim subjektima, kod kojih je i procentualno nejveće učešće pozitivnih mišljenja revizora (preko 86%).
S druge strane, najveći broj datih preporuka, tačnije 371 ili gotovo 43% svih datih preporuka u ovom izvještajnom periodu je upućeno jedinicama lokalne samouprave (kroz 24 izvještaja finansijske revizije uključujući 12 revizija u periodu od 01.08. do 31.12.2024. godine i 12 koje su provedene u 2025. godini). Kompleksnost finansijske revizije jedinica lokalne samouprave (konsolidovani FI koji obuhvata niže budžetske korisnike; provođenje revizija svakih 3–4 godine) jasno se ogleda i u obimu utvrđenih nedostataka, ali i u broju i strukturi datih preporuka. Prosječno 15,45 preporuka po jednom izvještaju JLS, ukazuje na to da je potrebno jačati i unapređivati sistem finansijskog izvještavanja i interne finansijske kontrole u opštinama/gradovima, kao i mehanizme i modalitete skupštinskog nadzora.
Prema podacima iz javno dostupnog registra revizorskih preporuka, status svih provjerenih preporuka finansijske revizije je sljedeći:
- 55% se odnosi na potpuno provedene preporuke,
- 17% na djelimično provedene,
- 26% su preporuke koje nisu provedene, dok je
- 2% preporuka koje nisu aktuelne usljed promjenjenih okolnosti za njihovo provođenje.
Revizija učinka
Izborom područja revizije i tema koje su predmet revizije učinka, Glavna služba za reviziju je u funkciji ostvarivanja opštih ciljeva utvrđenih strategijama i politikama Republike Srpske i u funkciji unapređenja opšteg i finansijskog upravljanja u javnom sektoru Republike Srpske. Da bi se ispunio opšti cilj revizije učinka, ona kroz proces revizije obuhvata više institucija javnog sektora (IJS) koje imaju određene uloge, nadležnosti i odgovornosti povezane sa procesima i aktivnostima koje su predmet revizije u dužem vremenskom periodu.
U naznačenom izvještajnom periodu provedeno je šest revizija učinka koje su planirane Godišnjim planom revizija za 2024. godinu. Svi izvještaji revizije učinka su objavljeni u skladu s planom u periodu od 30.8. do 31.12.2024. a uz to su provedena i tri naknadna pregleda provođenja preporuka iz izvještaja revizije učinka.
U izvještajnom periodu objavljeni su izvještaji revizije učinka na sljedeće društveno-aktuelne teme:
- Funkcionisanje sistema za zaštitu od šumskih požara
- Upravljanje održavanjem zgrada
- Zaštita nepokretnih kulturnih dobara
- Funkcionisanje socijalne zaštite starijih lica
- Upravljanje grantovima u jedinicama lokalne samouprave
- Formiranje cijena komunalnih usluga.
Radi usaglašavanja rezultata revizije učinka održano je šest fokus grupa na kojima su nalazi revizije prezentovani predstavnicima iz 60 institucija javnog sektora obuhvaćenim angažmanima revizije učinka.
Putem šest izvještaja revizije učinka Glavna služba za reviziju uputila je ukupno 50 preporuka Vladi Republike Srpske, ministarstvima, javnim preduzećima, javnim ustanovama, lokalnim upravama i drugim institucijama javnog sektora koje su nadležne i odgovorne za upravljanje procesima i aktivnostima koji su bili predmet revizije učinka.
Primjedbe koje su dostavile institucije obuhvaćene revizijom, razmotrene su sa dužnom pažnjom, a osnovane i dokumentovane primjedbe prihvaćene i uključene u konačne revizorske izvještaje. Pregled broja institucija obuhvaćenih revizijom i broja institucija koje su dostavile primjedbe, kao i obim, karakter i suština primjedbi ukazuje na visok nivo usaglašenosti nalaza, zaključaka i preporuka između Glavne službe za reviziju i institucija obuhvaćenih revizijom.
Provođenje preporuka revizije učinka
U izvještajnom periodu je Glavna služba za reviziju provela tri angažmana – naknadna pregleda provođenja preporuka revizije učinka. Naknadni pregledi su revizijski angažmani koji se provode s ciljem utvrđivanja da li su preduzete mjere i aktivnosti od strane institucija obuhvaćenih revizijom u pogledu provođenja preporuka iz pojedinačnih izvještaja revizije učinka. U skladu sa godišnjim planovima revizije, u prethodnom periodu uključujući i ovaj revizijski ciklus provedena su 23 naknadna pregleda i provjereno je 156 ranije datih preporuka revizije učinka, a rezultati provjere su:
- Potpuno provedena 17%
- Djelimično provedena 44%
- Provođenje u toku 17%
- Nije provedena 22%.
U izvještajnom periodu realizovano je nekoliko aktivnosti koje se odnose na revizije učinka uz učešće predstavnika Glavne službe za reviziju, koje ukazuju na značaj ove vrste revizije, a to su:
- Učešće na Međunarodnoj konferenciji „Za transparentnije, ravnopravnije i efikasnije budžete – upoređivanje lokalnih i međunarodnih iskustava i izazova u reviziji rodne ravnopravnosti“ i prezentacija rezultata revizije učinka „Mjere i aktivnosti za ravnopravnost polova institucija Republike Srpske“, u organizaciji Državne revizorske institucije Srbije i UN Women, Beograd, maj 2025. godine.
- Učešće na Forumu o rodno odgovornom budžetiranju i prezentacija rezultata revizije učinka „Mjere i aktivnosti za ravnopravnost polova institucija Republike Srpske“, u organizaciju UN Women, Sarajevo, april 2025. godine.
- Prezentacija rezultata revizije učinka „Upravljanje grantovima u jedinicama lokalne samouprave“, Odboru za finansije i javnu imovinu Saveza opština i gradova Republike Srpske, Prnjavor, februar 2025. godine.
- Prezentacija rezultata revizije učinka „Prevencija vršnjačkog nasilja u Republici Srpskoj na tematskoj sjednici Odbora za reviziju Narodne Skupštine Republike Srpske, Banja Luka, decembar 2024. godine.
- Učešće na konferenciji „Vršnjačko nasilje – primjeri dobrih praksi“ i prezentacija rezultata revizije „Prevencija vršnjačkog nasilja u Republici Srpskoj“, u organizaciji Ombudsmana za djecu Republike Srpske, Banja Luka, novembar 2024. godine.
- Učešće na panelu „Unapređenje efikasnosti rada Odbora za reviziju“ u okviru Konferencije „Jačanje korporativnog upravljanja – Izvještavanje o održivosti i rastuća uloga odbora za reviziju“ u organizaciji Centra za reformu finansijskog izvještavanja Svjetske Banke i Saveza računovođa i revizora Republike Srpske, Banja Luka, septembar 2024. godine.
